Kenya, voleybol denince akla gelen ilk ülkelerden değil. Ancak Afrika’nın voleybol sahnesinde değişen bir şeyler var ve Kenya bunun merkezinde yer alıyor.

Spor ve Kenya bir arada düşünüldüğünde akla ilk gelen şey kuşkusuz atletizm. Ancak Kenya aynı zamanda yaklaşık 30 yıldır Afrika kıtasının en önemli voleybol ülkesi. 2010’ların ikinci yarısında bu unvanı Kamerun’a kaptıran Malkia Strikers lakaplı takım tekrar kıta voleybolunun birinci basamağına tırmanırken, bu yıl Kamerun’un başkenti Yaoundé’de düzenlenen Kadınlar Afrika Voleybol Şampiyonası’nı da kazanarak önümüzdeki yıl Paris’te düzenlenecek Olimpiyat Oyunları’nda yer almak için önemli bir adım attı.

Kenya’nın son dönemdeki atılımında ise yaşadığı kuşak değişimi ve takımı dönüşen kıta voleyboluna iyi adapte eden bir teknik ekibin imzası var. Kenya henüz kıta çapındaki başarısını küresel ölçekli turnuvalara tahvil edemese de önümüzdeki yıl Paris’te makus talihini kırmak istiyor.

Afrika’da Voleybol

Afrika’da voleybol, özellikle kadınlarda, en başta kıtanın kuzeyinde baskın bir spordu. Öyle ki Afrika Oyunları’nda ilk kadınlar voleybol turnuvası Cezayir’de düzenlenen 1978 edisyonunda kendine yer bulabilmişti. Kadınlar Afrika Voleybol Şampiyonası’nın başlangıcı da yine 1970’lerin ikinci yarısına tekabül ediyordu ve 1976’da Mısır’ın Port Said kentinde düzenlenen ilk turnuvada ilk dört sırayı alan takımların tamamı (Mısır, Tunus, Fas ve Cezayir) Kuzey Afrika ülkelerindendi.

1978’den sonraki Afrika Oyunları’nı düzenleme hakkını Kenya’nın başkenti Nairobi elde etse de Doğu Afrika ülkesindeki ekonomik sıkıntılar ve iç karışıklıklar organizasyonun 1987’ye kadar yapılamamasına neden oldu. 1987 Afrika Oyunları’ndaki kadınlar voleybol turnuvası da, Kenya’nın kıta voleybolu sahnesine çıkışına da tanıklık etti. Finalde Mısır’a yenilerek gümüş madalyada kalan Kenya, artık voleybolun en az popüler olduğu kıtanın zirvesine çıkmaya hazırlanıyordu.

1991, ülke voleybolu için bir dönüm noktasıydı. Hem Afrika Şampiyonası hem de Afrika Oyunları’nda şampiyonluğa ulaşan Kenya, sporun kıtadaki coğrafi merkezini değiştirmişti. Her iki turnuvada da Mısır’ı gümüş madalya pozisyonuna itmeleri, bunun en büyük göstergesiydi.

Yükseliş Dönemi

Kenya, 90’lı yıllar boyunca kıtanın en büyük iki voleybol organizasyonunda altın madalyayı kimseye bırakmadı. Yalnızca 1999 ve 2001’de, dörder takımın yer aldığı Afrika Şampiyonası’na katılmamışlar ve bu dönemi Johannesburg’daki 1999 Afrika Oyunları altınıyla geçirmişlerdi.

Milenyum dönümünde nispeten azalan uluslararası temas Kenya voleybolunu olumsuz etkilerken, takım uluslararası sahneye tökezleyerek dönüş yaptı. 2003’te ev sahibi oldukları Afrika Şampiyonası’nda finalde Mısır’a kaybeden Kenya, Nijerya’nın başkenti Abuja’da düzenlenen Afrika Oyunları’nda da ev sahibine yarı finalde yenilerek unvanını koruyamadı ve bronz madalyada kaldı. Bu, Kenya’nın üst üste elde edeceği üç Afrika Oyunları bronz madalyasının ilki olacaktı.

Bu dönem kıta şampiyonalarında bekledikleri sonuçları alamadıkları bir zaman dilimi olsa da Kenya, 2000’de Sydney’de düzenlenen Olimpiyat Oyunları’na katılma hakkı elde ederek ilk kez küresel sahnede arz-ı endam etti. Bu başarıda aslan payı, yolu bir zamanlar formasını giydiği Dicle Üniversitesi ile Türkiye’ye de düşen smaçör ve takım kaptanı Violet Barasa’nındı. Kenya ilk olimpiyat macerasını maç kazanamadan tamamlarken, ev sahibi Avustralya’ya karşı ilk seti kazanarak izleyenlere heyecanlı bir karşılaşma sunmuştu.

İkinci Bahar

Kenya 2004’te de Olimpiyat Oyunları’na katıldıktan sonra küresel ölçekte yaklaşık on yıllık bir sessizliğe büründü. 2000’lerin sonunda Cezayir’in Lydia Oulmou’lu, Nawal Mansouri’li takımla kazandığı Afrika şampiyonluğuyla kıtada yarattığı sarsıntının ardından yeniden zirveye çıkan Kenya voleybol takımı, düzenli olarak katılmaya başladığı dünya şampiyonalarında kayda değer sonuçlar alamıyordu.

2014 ile birlikte FIVB World Grand Prix’de kıtalararası etabın üçüncü klasmanında yer almaya başlayan Kenya ilk kez yıllık bir küresel fikstüre dahil oldu. Bu katılım yalnızca üç yıl sürse de 2015’te üçüncü grubu lider bitiren takım bir sonraki yıl bir üst klasmanda mücadele etme hakkı kazandı. Yine 2015’te Afrika Oyunları’nda 16 yıl aradan sonra ilk altınını alan ülke için işler iyi gidiyor gibiydi. Ancak durum çok geçmeden tersine döndü.

2015’te World Grand Prix esnasında paralarını alamadıkları için şikayetçi olan oyuncular greve gitti. Federasyonun maaşlarını ödemeyi kabul etmesinin üzerine oyuncular takıma dönerek finalde Peru’ya karşı aldıkları galibiyetle ikinci klasmana yükselseler de bir sonraki yıl kaptan Brackcides Khadambi ve yardımcısı Janet Wanja’nın cezalandırılarak takıma çağrılmamalarıyla kötü gidiş başladı ve Kenya, Rio 2016’ya bilet alamadı.

Kıta bazında da kötü sonuçlar almaya başlayan Kenya, Afrika Şampiyonası’nda 2017’den 2021’e kadar Kamerun’a üç final kaybederken zirvedeki yerini de kaybetmiş gibi görünüyordu. Ancak 2019’un sonlarında Kenyalı eski voleybolcu Paul Bitok’un takımın başına gelmesiyle yükseliş trendi başladı. Bitok altı kişilik bir Brezilyalı ekiple çalışırken takımın başındaki ilk turnuvası olan Afrika Olimpiyat Elemeleri’nde Kenya’yı zafere taşıyarak ülkenin 17 yıl sonraki ilk Olimpik macerası için Tokyo’da yerlerini ayırttı.

Aslında Kenya yabancı ekiplerle çalışma tecrübesi olan bir takım. Örneğin 2006’da -Paul Bitok yardımcılığında- koçluk görevini yürüten Japon Sadatoshi Sugawara, ülkesinde düzenlenen Dünya Şampiyonası’nda önemli bir kısmı Japonya’da yaşayan Kenyalı öğrencilerden oluşan bir kadroya antrenörlük yapmıştı. Bu sefer de Brezilyalıların katkısı etkili olmuş olacak ki, Kenya yeniden Afrika voleybolunun en formda ülkesi haline geldi. Öyle ki, Tokyo’da takımın başında Bitok değil, onun Brezilyalı ekibinden Luizomar de Moura vardı.

Peki Ya Şimdi?

Bu yıl, yarı finalde takımdaki kuşak geçişini beklediği gibi gerçekleştiremeyen Kamerun’u, finalde ise Mısır’ı mağlup ederek 2015’ten beri ilk kez Afrika şampiyonu olan Kenya için işler istedikleri gibi gidiyor. FIVB’nin yeni Olimpiyat eleme sistemiyle Afrika kıtasının en yüksek sıralamalı takımı olarak Paris 2024 biletlerini çok büyük olasılıkla ayırttılar. Bu esnada takımda da pasör çaprazı Sharon Chepchumba ile geçtiğimiz yıl Tarsus forması giyen genç smaçör Veronica Adhiambo gibi isimlerin skor yükünü üstlenmesiyle bir süre sorun yaşadıkları köşe rotasyonunda da rahatlamış durumdalar.

Ancak yine de en önemli hedef küresel turnuvalara imza bırakmak. Bunun için Paris 2024 ilk hedef olsa da Kenya’nın tarihinin ilk Olimpiyat galibiyetini alması şimdilik uzak bir olasılık gibi görünüyor. Ülkede voleybolun henüz profesyonelleşmemesi ve federasyona dönük yolsuzluk iddiaları da sporda düzenli bir gelişmenin önündeki en önemli engellerden. Yine de voleybolun Afrika’daki gelişimini izlemek için, Olimpiyat takviminde Kenya’yı yakından takip etmekte fayda var.

Kapak görseli: FIVB