Kadınlar Avrupa Futbol Şampiyonası 2022’nin sürpriz takımı Kuzey İrlanda, güçlü rakipleri karşısında turnuvada iz bırakmak istiyor.
İrlanda’nın kuzeyi bir süredir yakın tarihinin en hareketleri günlerinden bazılarını daha geçiriyor. Elbette adanın halen İngiliz yönetimi altındaki bölgesinin tarihinde hareketli olmayan bir dönem bulmak çok kolay değil, ancak son dönem tüm İrlanda’nın geleceği için önemli değişim sinyalleri vermekte. Siyasi sistemin ve seçim sisteminin bağımsızlık yanlısı partilerin güçlenmesini önlemek için düzenlendiği İrlanda’nın kuzeyinde, ülkenin en büyük cumhuriyetçi partisi olan Sinn Féin tarihte ilk kez genel seçimlerden birinci parti olarak çıktı. Kraliyet yanlılarının en büyük partisi olan Democratic Unionist Party’nin (DUP) ise meclis çalışmalarına katılmayı reddetmesi nedeniyle yönetim çalışamaz hale gelirken, Sinn Féin’in İrlanda Cumhuriyeti’nde yapılan anketlerde de birinci sırada çıkması, önümüzdeki üç yıl içinde cumhuriyetçilerin adanın tamamında yönetimde olacağı ve bir sınır referandumu için bastıracakları olasılığını güçlendiriyor.
Bütün bunlar olurken, sporda İrlanda’nın kuzeyini bir başka yenilik bekliyor. İngiltere’de başlayan Avrupa Futbol Şampiyonası’nda, Kuzey İrlanda Kadın Milli Futbol Takımı ilk defa bir büyük turnuvada sahne alıyor. Ev sahibi ve şampiyonluk umutları taşıyan İngiltere, kadın futbolunun en güçlü ülkelerinden Norveç ve son turnuvanın sürpriz yarı finalisti Avusturya’nın bulunduğu güçlü bir gruba düşen Kuzey İrlanda, büyük iddialara sahip olmasa da şampiyonada iz bırakma peşinde.
Çatışmalardan Futbol Sahasına
İrlanda’nın kuzeyinde futbol ilk defa Belfast’ta, 1895 yılında oynandı. İngiliz yönetiminin güçlü olduğu şehirlerde futbol, rugby ve kriket gibi İngiliz oyunları yaygınken İrlanda sporları daha çok kırsal kesimde oynanıyordu, bu nedenle futbolun adanın kuzeyinde ilk defa Belfast’ta oynanması sürpriz değil. Ancak İngiliz yönetiminin ağır yansımaları İrlanda’nın sömürgeleştirilmesinde olduğu gibi sporunda da kendini gösterdi 1921’de Football Association’ın (FA) kadınlara getirdiği yasak adanın kuzeyinde de etkili oldu. Batı Avrupa’da kadınların futbol oynamasına yönelik yasakların kalkmaya başladığı 1970’lerin ilk yıllarında, İrlanda Cumhuriyeti’nde olduğu gibi Kuzey İrlanda’da da milli futbol takımı kuruldu ve ilk maçını 1973’te yaptı.
Futbol, adanın bölünmüşlüğünün federasyonlara da yansıdığı sporlardan biri olduğu için cumhuriyetçi Katolikler arasında rugby veya İrlanda sporları kadar popüler olmasa da Kuzey İrlanda kadın milli takımı diğer sporlara kıyasla her iki mezhepten oyuncu katılımının daha yüksek olduğu bir ekipti. Her ne kadar kadın futbolu İrlanda’nın kuzeyinde mütevazı denebilecek bir ilgi görse de 2000 yılında Kuzey İrlanda’nın futbol yönetimi büyükler milli takımını kapatmaya ve yalnızca yaş gruplarına yatırım yapmaya karar verdi. Aralarında bu yılın Avrupa Şampiyonası kadrosunda bulunan Sarah McFadden ve Ashley Hutton gibi genç futbolcular, Kuzey İrlanda Futbol Yazarları Derneği (NIFWA) başkanının da desteğini alarak, “hemen yarın bir takımımız olmazsa hep beraber İrlanda Cumhuriyeti vatandaşlığına geçeceğiz” uyarısında bulunarak milli takım için fon sağlamayı başardılar.
Kadın futbolu o dönemden itibaren büyümesine devam etti, örneğin 2015’te yaklaşık 5000 kişi kadın futbol kulüplerinde oynuyordu ve bu tüm zamanların en yüksek sayısıydı. Bu, Kuzey İrlanda milli takımına EURO 2022’nin kapılarını açan yolu döşeyen önemli bir göstergeydi. Tabii takım İrlanda siyasetinin yansımalarından da azade değil. Örneğin takımın forvetlerinden Kirsty McGuinness, Katolik okulunda okumuş ve zamanında Antrim ile gençler All-Ireland şampiyonluğu kazanmış bir Gal futbolu oyuncusuyken, Belfast ekibi Linfield’ın oyuncusu Kelsey Burrows takımının, çatışmalı dönemlerde kanlı eylemlere imza atan kraliyet yanlısı paramiliter örgüt Ulster Volunteer Force’un (UVF) renkleriyle tanıttığı -ve daha sonra özür dilemek zorunda kaldığı- formaların reklamlarında yer alan bir futbolcu. Halen İngiliz idaresi altında olmak ve siyasi bölünmüşlük takıma kendini bu şekillerde yanıtsa da Kuzey İrlanda milli takımı EURO 2022’ye katılma hakkı elde ederek ilk defa büyük bir turnuvada mücadele etme şansı yakaladı.
Avrupa Şampiyonası Yolu
Kuzey İrlanda, UEFA Euro 2022 elemelerinde grup ikincisi takımlar arasında en kötü maç kaydına sahip ülke olarak play-off oynama hakkı kazandı ve geçtiğimiz yıl Ukrayna’yı geçerek şampiyona bileti aldı. Turnuvanın en düşük dünya sıralamasına sahip takımı olan Kuzey İrlanda, güçlü rakiplerin bulunduğu A grubunda takımın yıldız ismi Rachel Furness’in oyun kuruculuğuna güvenecek. 20’li yaşlarının başında kronik diz sakatlığı nedeniyle futbola iki yıl ara vermek zorunda kalan Furness, milli formayla çıktığı 84 maçta kaydettiği 38 golle takımın en golcü ismi. Bu turnuvada da, şüphesiz, Kuzey İrlanda’nın sürpriz yapma umutlarının merkezinde olacak.
Bu yılın başında aldığı 3-1’lik Faroe Adaları galibiyetinden sonra çıktığı altı maçı da kazanamayan, son beş maçında ise sahadan yenik ayrılan Kuzey İrlanda gruptaki rakipleri İngiltere ve Avusturya’ya da bu sezon birer kez mağlup oldu. Bütün bunlara bakıldığında grupta kaydadeğer bir sonuç elde etmeleri çok zor görünse de, EURO 2022 onlara bu aşamada uluslararası sahnede yer almanın dahi önemli olduğu bir dönemin kapılarını açıyor.